ਸੁੱਖਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ / History of Sukha Singh and Mehtaab Singh / Sikh History

ਸੁੱਖਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ 1716 ਈਸਵੀ ਦੀ ਸਿੱਖ ਪੀੜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਯੋਧੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖੀ ਗਠਜੋੜ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੁਜ ਸਿੱਖ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਬੈਠੇ ਅਤੇ ਕੁਜ ਸਿੱਖ ਛਾਪੇਮਾਰ ਸੈਨਾ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਅਤੇ ਕੁਜ ਸਿੱਖ ਜੀਵਨ – ਬਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ
ਗੋਰਿਲਾ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਯੁੱਧ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਮਹਾਰਥੀ ਹੀ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਅਤੇ ਓਹੀ ਵਿਜਯੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਯੁੱਧ ਸਥਾਨ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰੇਗੀਸਥਾਨ ਵਿਚ ਰਾਜਾ ਸ਼ਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨੇਤ੍ਰਤਾਵ ਵਿਚ ਚਾਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਯੁੱਧ ਮੈਦਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਾ ਬੁਲਾ ਰਾਮ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਈ ਰੋਚਕ ਤੱਥ ਹਨ। ਕਿ “ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖ ਹਰਮੰਦਿਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ।?” ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਕ ਮੱਸਾ ਰੰਗੜ ਨੇ ਹਰਮੰਦਿਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਵੇਸ਼ਯਵਰਤੀ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਹੀ ਪਾਰ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ ਸੀ। ਅਤੇ ਇਥੇ ਕੰਜਰੀਆਂ ਦਾ ਨਾਚ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਰਾਬ – ਮਾਸ ਦਾ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਸੇਵਨ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਜੋ ਕਿ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਸਿਦਕ ਨੂੰ ਡੁਲਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।

ਕਸਮ ਖਾਣੀ

ਇਹ ਸਬ ਸੁਨ ਕੇ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਸਭ ਵਿਚ ਖੜਾ ਹੋਕੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਅਭਿਮਾਨ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਕਿਥੇ ਹੈ, ਉਹ ਇਹ ਸਬ ਕਯੋਂ ਸਹਿਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਬ ਸੁਨ ਕੇ ਇਕ ਸਿੱਖ ਨੇ ਭਾਈ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੁਦ ਵੀ ਤਾਂ ਡਰ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਇਥੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਲ ਭੱਜ ਆਇਆ। ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੁਣ ਤੂੰ ਵੀ ਸਿੱਖ ਅਖਵਾਉਣ ਦੇ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ। ਬਸ ਇਨ੍ਹੀ ਗੱਲ ਸੁਨ ਕੇ ਮਹਿਤਾਆਬ ਸਿੰਘ ਦਾ ਖੂਨ ਖੌਲ ਉਠਿਆ। ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਕ ਮੱਸਾ ਰੰਗੜ ਦਾ ਸਰ ਲੈਕੇ ਆਉਣ ਦੀ ਕਸਮ ਖਾ ਲਈ। ਇਹ ਸੁਨ ਕੇ ਇਕ ਹੋਰ ਸਿੱਖ ਭਿਆ ਸੁੱਖਾ ਸਿੰਘ ਵੀ ਇਸ ਕਸਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਉਹਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਾਮ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਰਲਕੇ ਕਰਾਂਗੇ।

ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਕਸਮ ਖਾ ਕੇ ਮੁਗ਼ਲ ਸੈਨਾ ਵਰਗੇ ਕਪੜੇ ਪਾਏ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਲ ਚੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਇਕ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਉਹ ਦੋਨੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੁਜੇ। ਉਥੇ ਪੁਜਕੇ ਅਪਣੇ – ਅਪਣੇ ਘੋੜੇ ਇਕ ਦਰਖਤ ਨਾਲ ਬਨ ਦਿਤੇ। ਅਤੇ ਮੱਸਾ ਰੰਗੜ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਇਕ ਠੀਕਰੀਆਂ ਦੀ ਭਰੀ ਹੋਈ ਪੋਟਲੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮੱਸਾ ਰੰਗੜ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਅੰਦਰ ਬੈਠਾ ਹੁੱਕਾ ਪੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੰਜਰੀਆਂ ਦਾ ਨਾਚ ਵੀ ਚਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸੁੱਖਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਉਸਦੇ ਸਾਮਣੇ ਆਏ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਗਰਦਾਨ ਉਹਨਾਂ ਵਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਹ ਠੀਕਰੀਆਂ ਵਾਲੀ ਪੋਟਲੀ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੁੱਟ ਦਿਤੀ।

ਮੱਸਾ ਰੰਗਰ ਦਾ ਸਿਰ ਕੱਟਣਾ

ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਇਥੋਂ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚੋਂ ਵਸੂਲੀ ਕਰਕੇ ਲੈ ਆਏ ਹਾਂ। ਇਹ ਵਸੂਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਗਿਣ ਲੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੱਸਾ ਰੰਗੜ ਉਸ ਪੋਟਲੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਨੀਵਾਂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਕ ਹੀ ਵਾਰ ਵਿਚ ਮੰਸ਼ੇ ਰੰਗੜ ਦਾ ਸਿਰ ਧੜ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਬਸ ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਸੁੱਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਪਣੇ ਬਰਛੇ ਨੂੰ ਸਿਰ ਵਿਚ ਖੁਬੋਕੇ ਤੰਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਅਕਾਲ – ਅਕਾਲ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਉਥੋਂ ਫਰਾਰ ਹੋ ਗਏ।

ਦੱਖਣ ਦੀ ਇਕ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਓਂ ਬਾਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੁੱਢਾ ਜੌਹਰ ਵਿਖੇ ਉਹ ਸਰ ਸਿੱਖ ਲਈ ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰ ਇਕ ਦਰਖਤ ਤੇ ਟੰਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਫਟ ਗਿਆ। ਕਿਓਂਕਿ ਉਹਨੇ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਪਾਪ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਕ ਸਦੀ ਤਕ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਉਥੇ ਛੁਪਾਕੇ ਰੱਖਿਆ। ਅਤੇ ਦੁਹਣਾ ਨੂੰ ਇਹ ਦਸਿਆ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਸਿਖਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਘੁਟਨੇ ਟੇਕਣ ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸ਼ਹਾਦਤ

ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਫੜ ਲਿਆ ਗਯਾ। ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਪ੍ਰਤਾੜਿਤ ਕੀਤਾ। 1745 ਈਸਵੀ ਵਿਖੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਤੇ ਇਕ ਪਹੀਆ ਵੀ ਤੋੜਿਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗਹਿਰੀਆਂ ਚੋਟਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ। 1752 ਈਸਵੀ ਵਿਖੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਨੇਟਰਤਵ ਵਿਚ ਜੋ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਸ ਵਿਚ ਅਫਗਾਨੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।

ਸੁੱਖਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ / History of Sukha Singh and Mehtaab Singh / Sikh History

Sikh martyrs Shaheed Bhai Sukha singh and Bhai Mehttab Singh

#SikhHistory

#Sikhmartyrs

#Shaheed